Op 2 januari 2025 bestaat de Top 40 60 jaar. In aanloop naar die magische datum gaan we een rondje maken langs diverse leeftijdsgenoten van Nederlands oudste en populairste hitlijst: artiesten/acts en groepsleden die ooit in de Top 40 hebben gestaan en in 1965 zijn geboren. Deze week: Dr. Dre.
(An)dre Romell Young werd geboren op 18 februari 1965 in Compton, Californië. Zijn tweede naam komt van de R&B- groep van zijn vader: The Romells. Zijn ouders gingen uit elkaar toen Andre drie jaar oud was. Zijn moeder hertrouwde meerdere malen. Dre ging in 1976 naar de Vanguard Junior High School in Compton, maar vanwege bendegeweld stapte hij over naar de veiligere Roosevelt Junior High School in een buitenwijk. Het gezin verhuisde vaak en Dre werd grotendeels opgevoed door z’n grootmoeder. Warren Griffin, zijn stiefbroer, zou later bekend worden als rapper Warren G.
Begin jaren '80 raakte Dre betrokken bij hiphop, met Grandmaster Flash als grote inspiratiebron. Hij noemde zich nu Dr. Dre, naar basketbalspeler Dr. J. Hij trad op op housefeesten en clubs met de World Class Wreckin' Cru in South Central Los Angeles en maakte eigen opnames. In 1985 brachten ze hun debuutalbum World Class uit. Een jaar later ontmoette Dre Ice Cube. De twee rappers begonnen liedjes te schrijven voor Ruthless Records, een label opgericht door (voormalig drugsdealer) Eazy-E. Eén van die songs, Boyz-n-The Hood, wilde de labelbaas slijten aan H.B.O., één van de hiphopacts in zijn stal, maar die groep weigerde de song op te nemen. Eazy-E vormde een nieuwe hiphopcrew N.W.A. (Niggers With Attitude) met Dr. Dre, Ice Cube, MC Ren en DJ Yella. Ze werden de pioniers van de zogenaamde gangstarap. In 1987 verscheen hun eerste plaat N.W.A and the Posse en een jaar later leverden ze met Straight Outta Compton hun belangrijkste album in het genre af. De plaat werd vrijwel zonder steun van radio en MTV een undergroundhit, nummer 4 in de albumlijst van Billboard en 4x platina. Een song als Fuck Tha Police leidde ertoe dat de FBI een waarschuwingsbrief stuurde naar het Ruthless label en haar moederbedrijf Priority, waarin werd gesuggereerd dat N.W.A. op hun hoede moest zijn. Ice Cube vertrok in 1989 uit N.W.A. wegens financiële meningsverschillen. In 1991 verscheen hun laatste album Efil4zaggin, #1 in de USA en in ons land hun enige albumhit (#68).
Dr. Dre bracht in het voorjaar van 1992 zijn eerste solo-single, Deep Cover, uit op zijn eigen label Death Row Records, dat hij oprichtte met hiphopper en producer D.O.C. (die ook met N.W.A. werkte) en platenbaas Suge Knight (die een centrale rol speelde in het succes van de gangstarap). De plaat liet voor het eerst zijn elastische G-funk-geluid horen. Het was ook het begin van zijn samenwerking met rapper Snoop Dogg, die hij ontdekte via zijn stiefbroer Warren G. Op zijn debuutalbum The Cronic kreeg zijn oude label Ruthless er flink van langs en Snoop Dogg speelt een belangrijke rol op de plaat. De drie singles Nuthin' But A 'G' Thang, Fuck Wit Dre Day en Let Me Ride haalden allemaal de Amerikaanse Top 40 en de eerste twee zelfs de top 10. The Cronic kwam tot #3 in de Amerikaanse albumlijst en haalde 3x platina.
De wereld van de hiphop veranderde mee. Snoop had inmiddels zijn debuutalbum Doggystyle uitgebracht, die door Dr. Dre werd geproduceerd. Hij pakte er meteen een record mee, want hij was de eerste artiest die met een debuutalbum op nummer 1 binnenkwam in de VS. Snoop Dogg haalde ook nog eerder de Nederlandse Top 40 dan de hiphopdokter. Zijn What’s My Name kwam december 1993 de lijst binnen en piekte tot nummer 11.
Nadat Dr. Dre songs voor de soundtracks Above the Rim en Murder Was the Case had geproduceerd, werkte hij in 1995 mee aan de single California Love van 2Pac, die door zijn label Death Row werd binnengehaald als nieuwe hiphopster. De single werd zijn eerste nummer 1-hit in de USA en haalde de top 10 in ons land. In 1996 werkte hij mee aan de hitknaller No Diggity van R&B groep Blackstreet. De urban soul- en popsong stond in november 1996 vier weken nummer 1 in de Hot 100 van Billboard en betekende ook de commerciële doorbraak voor Dr. Dre in Nederland (#4). In die periode ging hij ook weer samenwerken met Ice Cube voor zijn Natural Born Killaz. Dre kreeg moeite met de dominantie van labelbaas Suge Knight. Hij had inmiddels zijn eigen label Aftermath Entertainment opgericht en verklaarde de gangstarap inmiddels voor dood. Op aanraden van labelvriend Jimmy Iovine (Interscope Records) liet hij op 9 maart 1998 Eminem tekenen. The Slim Shady LP verscheen een jaar later. Andere grote namen die bij Dr. Dre’s Aftermath tekenden waren 50 Cent, Busta Rhymes, Kendrick Lamar en Silk Sonic.
In 2016 kreeg N.W.A. een culturele heropleving en mainstream erkenning. De groep kreeg erkenning voor hun bijdrage aan de geschiedenis van rap en hiphop met hun opname in de Rock & Roll Hall of Fame in 2016. Voor de videogame Grand Theft Auto Online werden zes niet eerder uitgebrachte Dre-nummers in een bewerkte versie opgenomen. Dit resulteerde in de EP The Contract in 2022.
De impact van Dr. Dre op rap-, hiphop- en popmuziek is zeker revolutionair te noemen. Zijn manier van produceren legde de basis voor belangrijke trends van decennia rap. Hij combineerde de producersstijl van The Bomb Squad (voor Public Enemy) met funky ritmes (G-Funk). Een hiphopverzameling is niet serieus te nemen zonder Dr. Dre.
