Deze week maakt het nummer Mwaki van Zerb en Sofiya Nzau zijn opwachting in de Top 40. Deze hit wordt gezongen in de Keniaanse taal Kikuyu. Het is de eerste Top 40-hit die in deze taal wordt gezongen. Wij zijn eens diep in ons archief gedoken en op zoek naar andere talen waarin slechts één Top 40-hit is gezongen.
Door de jaren heen hebben er een heleboel vreemde en bijzondere talen in de Top 40 gestaan. Veruit het grootste deel van alle hits wordt gezongen in het Engels. Daarna volgt het Nederlands en daarachter komen talen als het Spaans, Frans, Duits en Italiaans. Voor onderstaand lijstje beperken we ons echter tot de talen waarin slechts één Top 40-hit bestaat. Voor Top 40-begrippen zijn die dus uniek. Daarbij zijn we streng geweest. Zo ontbreken bijvoorbeeld het Iers en het Roemeens. Die kennen we eigenlijk maar van één hit: respectievelijk Theme From Harry's Game en Dragostea Din Teï. Dat laatste nummer stond in 2004 in twee verschillende uitvoeringen in de lijst en valt dus af. De tekst van Theme From Harry's Game dook daarentegen jaren later nog eens op in de hit Saltwater van Chicane.
Verder ontbreken bijvoorbeeld ook het Bantoekana en het Zweeds. Die talen ken je ongetwijfeld dankzij de nummer 1-hits van Wes en Basshunter, maar naast Alane en Boten Anna stonden zijn ook nog met een of meerdere andere hits in de lijst, die zij in dezelfde taal zongen. Die talen zijn daarom ook niet echt uniek.
Hieronder vind je hits in talen waarvan er volgens ons echt maar eentje bestaat in de hele Top 40-geschiedenis.
1. Un Canto A Galicia - Julio Iglesias (562 punten)
hoogst bereikte positie: nummer 1 in 1972
gezongen in het Galicisch
Julio Iglesias heeft tussen 1972 en 1994 met veertien hits in de Top 40 gestaan. De meeste daarvan zong hij in het Spaans, maar hij maakte zijn Top 40-debuut met de nummer 1-hit Un Canto A Galicia. Die titel betekent 'Een lied voor Galicië'. Galicië is een autonome regio in het uiterste noordwesten van Spanje, waar ongeveer 2,7 miljoen mensen wonen. Ruim anderhalf miljoen daarvan spreken het Galicisch. Dat is ook de taal waarin Julio de regio in zijn lied bezingt. Hoewel de zanger zelf in Madrid is geboren, waren zijn grootouders aan vaders kant afkomstig uit Galicië. Het Galicisch in een van de vier officiële landstalen van Spanje, naast het Spaans (Castiliaans), Catalaans en het Baskisch. In het lied bezingt Julio de prachtige kust, bergen en valleien van Galicië en over de nostalgische gevoelens die hij koestert.
2. 7 Seconds - Youssou N'Dour & Neneh Cherry (476 punten)
hoogst bereikte positie: nummer 2 in 1994
gezongen in het Wolof
Ondanks de Engelstalige titel zijn in de hit 7 Seconds maar liefst drie talen te horen. Neneh Cherry beperkt zich tot het Engels, maar de Senegalese zanger Youssou N'dour zingt in drie talen: het Engels, het Frans en het Wolof. In Senegal worden meer dan 30 verschillende talen gesproken, maar het Wolof is daarvan het wijdst verspreid. Naar schatting 80% van de Senegalese bevolking spreekt Wolof als eerste op tweede taal en daarnaast zijn er ook kleine groepen in de buurlanden Mauritanië en Gambia die het spreken. 7 Seconds begint met een couplet in het Wolo. De tekst betekent zoiets als: "Let maar niet op mij. Kijk niet naar mijn glimlach en denk niet dat ik niet weet wat er om me heen is. Ik wil niet dat je naar me kijkt en denkt: wat in jou is, is in mij. Wat in mij is, is om hun te helpen."
3. Yé Ké Yé Ké - Mory Kante (371 punten)
hoogst bereikte positie: nummer 1 in 1988
gezongen in het Mandinka
Mandinka is ook een van de talen die gesproken worden in Senegal, maar de meeste sprekers van deze taal wonen in het buurland Guinee, dat ten zuiden van Senegal ligt. Het is de taal van het Mandinka-volk, dat naast Guinee en Senegal ook in onder meer Gambia, Mali en Guinee-Bissau te vinden is. De enige Top 40-hit die in deze taal gezongen wordt, is Yé Ké Yé Ké van Mory Kante. Mory werd geboren in Guinee, maar groeide op in Mali en behoorde uiteraard tot het Mandinka-volk. Hij werd opgeleid tot griot, een soort Afrikaanse minstreel die oude liederen, gedichten en verhalen mondeling overlevert, zodat deze voor latere generaties bewaard blijven. Yé Ké Yé Ké is ook ontstaan uit de overlevering. Waar het lied precies over gaat durven we niet te zeggen. Op internet zijn wel vertalingen te vinden, maar daar zit onderling zoveel verschil tussen dat wij niet durven zeggen welke klopt. Helaas zijn wij zelf de taal ook niet machtig.
4. Waka Waka (This Time For Africa) - Shakira featuring Freshlyground (362 punten)
hoogst bereikte positie: nummer 6 in 2010
gezongen in het Fang
Voor de volgende hit blijven we in Afrika, maar we dalen wel helemaal af naar het zuiden. Waka Waka (This Time For Africa) was namelijk het officiële themalied voor het WK voetbal, dat in 2010 plaatsvond in Zuid-Afrika. Het nummer werd gezongen door de Colombiaanse zangeres Shakira en het koor Freshlyground uit Kaapstad. Het aanstekelijke refrein wordt echter niet in een van de 11 officiële landstalen van Zuid-Afrika gezongen, maar in het Fang. Dat is een taal die onder meer in het zuiden Kameroen wordt gesproken. Maar hoe komt die taal dan in een Zuid-Afrikaanse liedje terecht? Dat komt omdat het refrein een cover is van Zamina Mina (Zangaléwa), een nummer van de Kameroense groep Golden Sounds uit 1986 dat via via ook bekend is geworden in Colombia. Toch heeft Waka Waka (This Time For Africa) nog wel een origineel Zuid-Afrikaans randje. Zangeres Zolani Mahola neemt namelijk ook een coupletje voor haar rekening en dat is gezongen in De Zuid-Afrikaanse taal Xhosa.
5. Anak - Freddie Aquilar (314 punten)
hoogst bereikte positie: nummer 2 in 1980
gezongen in het Tagalog
In 1980 bereikte bijna een nummer in het Tagalog de eerste plaats van de Top 40. Tagalog is een taal die voornamelijk wordt gesproken op de Filipijnen. Uit dat land komt ook Freddie Aguilar, die verantwoordelijk was voor de enige Top 40-hit in het Tagalog. Zijn nummer Anak bereikte de tweede plaats. In Anak wordt een kind door zijn ouders toegezongen. In het eerste couplet staat de prille jeugd van het kind en de blijdschap van de ouders centraal. In het tweede couplet is het kind volwassen, ongehoorzaam en eigenwijs geworden. Het maakt verkeerde keuzes en leeft in zonde. Ten slotte keert het kind in het derde couplet terug bij zijn moeder. Als zijn moeder huilend vraagt wat er gebeurd is, barst het kind in tranen uit en beseft het zijn gemaakte fouten.
6. Take Me Back To The OId Transvaal - Thembi (207 punten)
hoogst bereikte positie: nummer 3 in 1977
gezongen in het Afrikaans
Van de 11 officiële landstalen van Zuid-Afrika zijn er drie die je kunt terughoren in Top 40-hits. Het Xhosa en het Zoeloe zijn terug te horen in meerdere hits en staan dus niet in dit overzicht. De taal Afrikaans horen we echter terug in slechts één hit: de top 3-hit Take Me Back To The OId Transvaal van Thembi. Afrikaans lijkt erg op het Nederlands. Dat komt omdat de taal afstamt van het Nederlands dat de kolonisten vanaf de 17e eeuw in Zuid-Afrika spraken. Doordat die taal in de afgelopen 400 jaar een andere ontwikkeling heeft doorgemaakt dat het Nederlands en is beïnvloed door andere talen is het Afrikaans als nieuwe taal ontstaan. In die taal werden natuurlijk ook liedjes gezongen, zoals Suikerbossie, Die Boere en Sarie Marais. Precies die drie Afrikaanstalige liedjes zitten verwerkt in de vrolijke medley Take Me Back To The OId Transvaal, die overigens wel een Engelstalig refrein heeft.
7. Peru - Fireboy DML & Ed Sheeran (191 punten)
hoogst bereikte positie: nummer 21 in 2022
gezongen in het Yoruba
Afrobeats is een muziekgenre dat de laatste jaren sterk aan populariteit heeft gewonnen. Veel van deze muziek wordt gemaakt in de Nigeriaanse stad Lagos, maar ook door West-Afrikaanse migranten in Londen. Afrobeats is een mix van verschillende genres zoals dancehall en hiphop, maar in principe kun je alle moderne popmuziek uit West-Afrika onder afrobeats scharen. Een van de succesvolste Nigeriaanse afrobeats-artiesten is Adedamola Adefolahan, beter bekend onder de naam Fireboy DML. In zijn enige Top 40-hit Peru wisselt hij regels in het Engels en het Yoruba met elkaar af. Yoruba is een taal die wordt gesproken in Nigeria, Benin en Togo. Het is een van de meest gesproken talen van Afrika en het Yoruba heeft meer sprekers dan het Nederlands. Peru werd een internationale hit dankzij de remix met een bijdrage van Ed Sheeran. Die zingt overigens alleen in het Engels.
8. Sweet Lullaby - Deep Forest (188 punten)
hoogst bereikte positie: nummer 8 in 1994
gezongen in het Baeggu
Het Baeggu is waarschijnlijk de minst gesproken taal waarin een Top 40-hit is gezongen. Deze taal wordt door slechts een paar duizend mensen gesproken in het noorden van het eiland Malaita, een van de Salomonseilanden ten noordoosten van Australië. In 1970 was op de Zwitserse etnomusicoloog Hugo Zemp de Salomonseilanden en maakte daar een opname van een vrouw, genaamd Afunakwa, die een wiegelied zong. Een etnomusicoloog is iemand die volksliedjes uit verschillende culturen verzamelt en bestudeert en Hugo was met name geïnteresseerd in wiegeliedjes. Het lied heette Rorogwela en belandde later op een lp met muziek van de Salomonseilanden die was uitgebracht door Unesco. Het Franse newageduo Deep Forest samplede deze opname in 1992 voor hun nummer Sweet Lullaby en scoorde er in 1994 een dikke top 10-hit mee in Europa. Het wiegelied gaat over een jonge wees die wordt getroost door zijn oudere broer. Die liefde van hun overleden ouders zal over hen waken.
9. Nothing But You - Paul Van Dyk feat. Hemstock & Jennings (107 punten)
hoogst bereikte positie: nummer 15 in 2003
gezongen in het Noors
Noorwegen heeft drie keer het Eurovisiesongfestival gewonnen, waarvan twee keer met een Noorstalig nummer. Beide liedjes bereiken de Top 40, maar dan in een Engelstalige versie. Toch heeft ooit een Noorstalig nummer in de lijst gestaan. Die hit hebben we te danken aan de Duitse dj Paul Van Dyk. Hij maakte in 2003 een remix van de track Arctic van het Britse tranceduo Hemstock & Jennings. Hij voegde een Noorse tekst toe aan het nummer, die werd ingezongen door de Britse zangeres Jan Johnston (die daar overigens geen hoescredit voor kreeg). De tekst bestaat uit slechts één zin: "Jeg har ingenting, men jeg har alt når jeg har deg". Dat betekent: 'Ik heb niets, maar ik heb alles als ik jou heb'. Ondanks de Noorse tekst, koos Paul Van Dyk toch voor een Engelse titel: Nothing But You. Het nummer werd in verschillende landen een hit, waar het hoogstwaarschijnlijk ook het enige Noorstalige nummer is dat daar in de hitparade heeft gestaan.
10. Jedan Dan - Dubrovački Trubaduri (58 punten)
hoogst bereikte positie: nummer 22 in 1968
gezongen in Kroatisch
Als je als buitenlandse deelnemer aan het Eurovisiesongfestival buiten de top 5 eindigt, kun je een hit in de Nederlandse Top 40 eigenlijk wel vergeten. In de Top 40-geschiedenis hebben slechts vier lager geëindigde deelnemers toch een Top 40-notering voor elkaar gekregen. Een daarvan is Dubrovački Trubaduri, oftewel: de troubadours uit Dubrovnik. Zij eindigden met hun liedje Jedan Dan in 1968 namens Joegoslavië op de zevende plaats. Het liedje bevat niet zoveel tekst. Er wordt vooral veel tekst herhaald. “Jedan dan, samo jedan dan” betekent: “Op een dag, gewoon op een dag”. Ze benadrukken vervolgens nog wel dat het een bijzondere dag is, maar wat er op die dag gebeurt, wordt niet echt duidelijk. Tijdens het refrein zingen ze dat alle dagen vervliegen, net zoals deze dag, maar dat hun liefde dat niet zal doen. Waarschijnlijk hebben de Dubrovački Trubaduri goed begrepen dat de rest van Europa hun liedje toch niet zou verstaan en dat een lekker bekkende titel als Jedan Dan, veel herhaling en een opvallende verschijning (in dit geval: middeleeuwse outfits) veel belangrijker is. Een plaats in de middenmoot op het songfestival viel misschien een beetje tegen, maar met een Top 40-hit op zak mag toch wel gezegd worden: missie geslaagd.
11. Rame - Snap! feat. 'Rukmani' (56 punten)
hoogst bereikte positie: nummer 28 in 1996
gezongen in het Sanskriet
Hits in Aziatische talen hebben we nog niet veel gehad in de Top 40. We hebben bijvoorbeeld nog nooit een Japanstalige hit gehad. Zuid-Koreaans en Punjabi wel, maar die ontbreken in deze lijst omdat er meerdere hits in die taal zijn geweest. Naast het Tagalog hebben we echter toch nog een andere Aziatische taal in dit overzicht: het Sanskriet. Er zijn niet zoveel sprekers meer van deze taal, maar verschillende klassieke werken uit India zijn in deze taal geschreven. En dus ook één Top 40-hit: Rame van Snap! feat. Rukmani. Die laatste naam is kennelijk een pseudoniem van zangeres Neela Ravindra, want zij heeft de tekst in 1994 ingezongen. In deze tekst wordt Rama bezongen. Hij is de zevende avatar (incarnatie) van de hindoeïstische god Vishna en wordt gezien als de ideale koning. De songtekst van Rame roept op om Hem te eren en te gedenken.
12. The Eyes Of Truth - Enigma (6 punten)
hoogst bereikte positie: nummer 38 in 1994
gezongen in het Mongools
Hierboven bij Deep Forest zagen we al dat vreemde taal zich uitstekend lenen voor newagemuziek. Dit genre heeft als doel de luisteraar te laten ontspannen. Een verstaanbare tekst zou daarbij kunnen afleiden. Daarom is veel newagemuziek instrumentaal, of bevat die betekenisloze vocalen of teksten in een taal die niet veel mensen machtig zijn. Nu wordt het Mongools door meer dan 5 miljoen mensen gesproken, maar daarvan wonen er niet zoveel in de westerse wereld. Een ideale taal dus om te gebruiken voor Enigma. Op twee singles van het album The Cross Of Changes gebruikte hij de Mongoolse taal. Die haalde hij van het album Mongolie, een verzamel-cd met vocale en instrumentale muziek uit Mongolië. Voor het nummer The Eyes Of Truth samplede hij de track Alsyn Gazryn Zereglee, gezongen door Adilbish Nergui. Voor de opvolger Age Of Loneliness gebruikte hij Tosonguyn Oroygoor van Dechinzundui Nadmid. Age Of Loneliness strandde in de Tipparade, maar The Eyes Of Truth werd een klein hitje. Daardoor is het Mongools tot op heden een unieke taal in de Top 40.
13. Stefania - Kalush Orchestra (6 punten)
hoogst bereikte positie: nummer 38 in 2022
gezongen in het Oekraïens
Twee jaar geleden won de Oekraïense groep Kalush Orchestra het Eurvisiesongfestival in Turijn met Stefania. Het land was enkele maanden voor het festival aangevallen door Rusland. Mede daardoor kon Oekraïne op veel sympathiestemmen van de televoters rekenen. Bij de vakjury eindigde Stefania op de vierde plaats, maar bij de televoters op nummer 1. En dat ook nog eens met een mijlenverre voorsprong op de nummer 2. Het zorgde voor de op een na hoogste score die ooit op het songfestival gehaald is. Stefania was vlak voor de invasie uitgekozen als het nummer dat Oekraïne zou vertegenwoordigen. De tekst is een ode aan de moeder van frontman Oleh Psjoek, die daadwerkelijk Stefania heet. Hoewel de tekst van het nummer dus niet met de oorlog te maken heeft - wat volgens de regels van de EBU strikt genomen ook niet zou mogen - putten veel Oekraïners destijds troost en kracht uit het lied. Veel Oekraïners zagen de moeder uit de songtekst als het moederland. Daarmee werd het eigenlijk een ode aan Oekraïne. Dat gevoel werd na het songfestival nog extra versterkt door de officiële videoclip, die in april was opgenomen in vier verwoeste steden.
14. Mwaki - Zerb, Sofiya Nzau (voorlopig 4 punten)
voorlopig hoogst bereikte positie: nummer 37 in 2024
gezongen in het Kikuyu
We eindigen dit overzicht met de huidige hit Mwaki van de Braziliaanse producer Zerb en de Keniaanse zangeres Sofiya Nzau. Dat zorgt meteen voor twee unicums tegelijk. Er stond nog nooit eerder een act uit Kenia in de lijst en ook nog nooit een hit die wordt gezongen in het Kikuyu. Het zal niet verrassen dat deze taal wordt gesproken door het Kikuyu-volk, dat in Kenia woont. De taal heeft zo'n 6½ miljoen sprekers. De titel Mwaki betekent 'vuur' en in de tekst wordt een waarschuwing gegeven aan een geliefde die zich maar beter uit de voeten kan maken. De vader van een meisje is nogal heetgebakerd en wil niet dat zij met deze jongen gaat trouwen. Als hij het tweetal samen zou zien dan zou hij de controle wel eens helemaal kunnen verliezen. Sofiya heeft deze tekst ooit ingezongen en op een site gezet waar producers vocalen voor hun tracks kunnen vinden. Aanvankelijk kreeg Sofiya geen credit voor haar vocale bijdrage, maar nadat het nummer eind 2023 populair werd op TikTok heeft ze die credit toch gekregen. Voor deze hitnotering wordt ook de succesvolle VIP Mix van Tiësto meegeteld.
