Vorige week vrijdag is de Engelse toetsenist Francis Monkman overleden. In de jaren 70 speelde hij achtereenvolgens in de groepen Curved Air en Sky. Met beide bands scoorde hij een hit in de Nederlandse Top 40. Met de instrumentale rockgroep Sky scoorde hij zijn grootste hit Toccata, een bewerking van een klassiek stuk van Bach. Francis overleed aan de gevolgen van kanker. Hij is 73 jaar geworden.
Het overlijden van Francis Monkman werd maandagmiddag bekendgemaakt via de Facebookpagina van zijn eerste band Curved Air. "Met verdriet laten de leden van Curved Air weten dat oprichtend lid Francis Monkman op 12 mei 2023 is overleden. Omringd door zijn geliefden is Francis vredig heengegaan in zijn huis op het Engelse platteland, kort nadat een laat stadium van kanker bij hem was gediagnosticeerd. [...] Francis laat twee broers, nichten en neven en zijn partner Christine achter en als diep spiritueel mens is hij nu herenigd met zijn 5 jaar oude dochter Maya aan gene zijde." Naast dit gezamenlijke statement hebben zijn oude bandgenoten Sonja Kristina en Darryl Way een persoonlijk bericht achtergelaten. Ook op de Facebookpagina van Francis' latere groep Sky is inmiddels een reactie van die groep te lezen.
Francis werd op 9 juni 1949 als Anthony Francis Keigwin Monkman geboren in de Londense wijk Hampstead. Dankzij zijn ouders krijgt hij op jonge leeftijd de liefde voor klassieke muziek mee. Als jonge jongen gaat hij al naar de opera en rond zijn achtste leert hij klavechord en klavecimbel spelen. Later komen daar ook piano, orgel en de elektrische gitaar bij. Na zijn middelbare school ging hij klassieke muziek studeren aan de Royal Academy Of Music, maar tegelijkertijd raakte hij dankzij Purple Haze van Jimi Hendrix ook geïnteresseerd in rockmuziek.
In een muziekwinkel ontmoette hij violist Darryl Way, die aan een andere school klassieke muziek studeerde. Door hun gezamenlijke interesse besloten ze samen met drie andere muzikanten een band op te richten. Dat werd Sisyphus. Later kwam zangeres Sonja Kristina bij de groep en werd de naam veranderd in Curved Air. Die naam werd bedacht door Francis. Hij was fan van de moderne componist Terry Riley en vernoemde zijn groep naar diens album A Rainbow In Curved Air uit 1969. Francis was in deze groep zowel gitarist als toetsenist. Samen met Darryl schreef hij de meeste nummers voor de groep.
Het eerste album Air Conditioning werd een succes, maar leverde geen singlehits op. Met het toepasselijk getitelde tweede album Second Album was het wel raak. De single Back Street Luv bereikte de 4e plaats in de Britse hitlijst. In Nederland werd het nummer ook een hit, al kwam het hier niet verder dan nummer 25. Eind 1972, na het derde album Phantasmagoria, stapte Francis uit de groep. Hij zat op de rand van een zenuwinzinking en Darryl en Francis waren op muzikaal gebied inmiddels ver uit elkaar gegroeid. In 1974 kwam hij terug bij de groep, maar deze reünie duurde niet lang. Na een tournee van een paar maanden stapte hij definitief uit de groep. Hierna richtte Francis zich op sessiewerk en tourde hij onder meer met Steve Harley and Cockney Rebel en met The Shadows. Rond diezelfde tijd richtte hij met enkele andere grootheden uit de rockmuziek, waaronder Brian Eno, het experimentele project 801 op.
In 1978 begon Francis Monkman aan een nieuw hoofdstuk. In dat jaar begon hij samen met vier andere muzikanten de groep Sky. Deze instrumentale rockband speelde een mengeling van rock, klassieke muziek en jazz, en was opgericht door klassiek gitarist John Williams (niet te verwarren met de gelijknamige filmcomponist). Francis speelse mee op de eerste twee albums van de groep: Sky en Sky 2. Wederom leverde het tweede album een hit op. Toccata was een bewerking van het beroemde 18e-eeuwse orgelstuk Toccata En Fuga In D-Moll van Johann Sebastian Bach. In eigen land werd het nummer in 1980 een top 5-hit en in Nederland bereikte het in de 20e plaats. Zelf in Amerika werd dit nummer een hit, met een 86e plaats in de Billboard Hot 100 als hoogst bereikte positie.
Kort na deze hit besloot Francis de groep weer te verlaten en zich te focussen op eigen projecten. Hij werd vervangen door toetsenist Steve Gray. Francis had terwijl hij in Sky zat enkele soloalbums uitgebracht en oom muziek geschreven voor televisieprogamma's. Hij had ook de soundtracks geschreven voor de films The Long Good Friday en The Innocent en speelde synthesizers op de soundtracks van verschillende legendarische films, zoals Star Wars: Episode V: The Empire Strikes Back, Raiders of the Lost Ark en Superman II en eerder werkte hij mee aan de soundtracks van de James Bondfilms The Spy Who Loved Me en Live And Let Die. Rond 1990 speelde hij mee op een album van de Nederlandse fluitiste Berdien Stenberg. Later in zijn carrière ging hij zich weer toeleggen op zijn eerste muzikale liefdes: het klavecimbel en het orgel. Hij reisde onder meer door Europa om deze oude instrumenten te helpen restaureren.
In onderstaande videoclip van Toccata zie je Francis Monkman achter de toetsen. Hij is overigens niet het eerste lid van Sky dat is overleden. In 2013 overleed Kevin Peek op 66-jarige leeftijd aan gevolgen van huidkanker.
